In dit dossier maak je kennis met musea uit de grensregio, zoals het pas geopende Abby in Kortrijk. Dit voorjaar kan je in Lille genieten van een unieke tentoonstelling over Vlaamse feesten. Goed nieuws voor museumliefhebbers: de populaire museumkaart C'Art wordt uitgebreid naar België. Tegelijkertijd werken musea aan beide kanten van de grens samen in een structureel netwerk voor kennisdeling.
Het oversteken van de taalgrens of de landsgrens voor een museumbezoek opent een venster naar een andere beleving van geschiedenis en cultuur. Je ontdekt hoe een gedeeld verleden soms vanuit een heel ander perspectief wordt belicht. Zo'n bezoek verrijkt je blik, overstijgt de grenzen van het bekende en verdiept het begrip voor de diversiteit van onze grensregio.
Je ontdekt hoe een gedeeld verleden soms vanuit een heel ander perspectief wordt belicht.
Een pas die u toegang geeft tot een groot aantal musea en tentoonstellingen in verschillende steden in de grensregio... Die bestaat: de C'Art! pas. Die was eerder al verkrijgbaar in Frankrijk, maar vanaf 1 mei wordt het gebruik ervan uitgebreid naar een aantal Belgische musea, waaronder het Musée de folklore vie frontalière in Moeskroen. Hoe werkt de pas, en wat hebben de Belgische musea eraan?
Grensoverschrijdende museumpas
De Belgische MuseumPASSmusées
De museumPASSmusées is een museumabonnement dat je een jaar lang toegang geeft tot de vaste collecties van meer dan 220 Belgische musea. Daarnaast krijg je vaak gratis toegang of een aanzienlijke korting op tijdelijke tentoonstellingen. De prijs van de museumPASSmusées is momenteel € 64,95. Er is ook een sociaal tarief van € 12,95 voor mensen met een kansenstatuut.
ABBY
In Kortrijk is het langverwachte museum ABBY geopend, op de site van de vroegere Groeningeabdij. ABBY belooft beeldende kunst op een unieke locatie, maar wil vooral meer zijn dan zomaar een museum. Opvallend is de Stadsliving, een ontmoetingsruimte waar je vrij in en uit kan, rond het museum. De ambities zijn groot: Kortrijk mikt op 75.000 bezoekers per jaar. En die mogen ook van buiten Vlaanderen komen.
Grote musea die je bezocht moet hebben
De Frans-Belgische grensregio herbergt verschillende belangrijke musea die zeker een bezoek waard zijn.
- Het Palais des Beaux-Arts van Rijsel is het grootste en belangrijkste kunstmuseum van Noord-Frankrijk en het op één na grootste kunstmuseum van Frankrijk na het Louvre. Het heeft een uitgebreide collectie van oude tot moderne kunst, met werken van onder meer Rubens en Van Gogh. pba.lille.fr
- Het In Flanders Fields Museum in Ieper is het belangrijkste museum over de Eerste Wereldoorlog in Vlaanderen en trekt jaarlijks meer dan 130.000 bezoekers. Het combineert persoonlijke verhalen met moderne multimediatechnieken en is gevestigd in de Lakenhallen. www.inflandersfields.be
- Het Museum voor Schone Kunsten in Doornik, ontworpen door Victor Horta, herbergt ondermeer unieke schilderijen van Manet. mba.tournai.be
- Het Musée de l’Hospice Comtesse, gevestigd in een voormalig 13e-eeuws ziekenhuis in het oude Lille, toont schilderijen, beeldhouwwerken, wandtapijten en meubels uit de 16e tot 20e eeuw. mhc.lille.fr
- Het recent geopende museum ABBY in Kortrijk is een nieuw museum voor beeldende kunst, gevestigd op de site van de vroegere Groeningeabdij. Het wil meer zijn dan een museum, met een vrij toegankelijke ontmoetingsruimte genaamd Stadsliving en ambieert 75.000 bezoekers per jaar. www.abbykortrijk.be
- Het Musée d’Histoire Naturelle in Rijsel is populair bij gezinnen en liefhebbers van paleontologie en biologie, met indrukwekkende dinosaurusskeletten en een grote collectie opgezette dieren. Het museum is momenteel gesloten voor werken maar organiseert activiteiten buiten de muren. mhn.lille.fr/nl
- La Piscine in Roubaix is een museum in een voormalig art-deco zwembad dat kunst, design en industrie combineert. Het is een van de meest bezochte musea in de regio. www.roubaix-lapiscine.com
- Het Musée de Flandre bevindt zich in Cassel, een historisch stadje op een heuveltop. Het museum is gewijd aan de kunst en cultuur van Vlaanderen, in de brede historische en geografische zin (dus zowel Frans-Vlaanderen als Belgisch Vlaanderen). De collectie omvat schilderijen, beeldhouwwerken en andere kunstvoorwerpen van de 15e eeuw tot heden. Het biedt een panorama van de Vlaamse kunst, van oude meesters tot hedendaagse creaties. museedeflandre.fr
- Het LaM (Lille Métropole Musée d'art moderne, d'art contemporain et d'art brut) in Villeneuve d'Ascq richt zich op moderne en hedendaagse kunst. Het LaM is tijdelijk gesloten voor renovatiewerkzaamheden. Het zal begin 2026 heropend worden met een uitzonderlijke overzichtstentoonstelling gewijd aan het werk van Vassily Kandinsky. www.musee-lam.fr
Brueghel, Rubens en Jordaens. Deze drie beroemde Vlaamse schilders zijn vanaf 26 april te zien in het Palais des Beaux Arts in Rijsel. Ze zijn gekomen om er te feesten. De nieuwe expo in het Rijselse museum is gewijd aan Vlaamse feesten en vieringen. Werken uit het Louvre en uit de Koninklijke Musea van België vervolledigen deze vrolijke reflectie over de betekenis van feesten. Een betekenis die vandaag nog steeds weerklank vindt.
Parels op de grens
Naast de grote, bekende musea zijn er ook veel kleinere, meer gespecialiseerde musea te vinden in de grensregio. Zij hebben vaak een focus op lokale geschiedenis, tradities of specifieke thema's die relevant zijn voor het leven in een grensgebied.
- Het Musée de folklore vie frontalière (MUSEF) in Moeskroen richt zich op het grensoverschrijdende leven en de tradities. Moeskroen ligt direct aan de Frans-Belgische grens. www.musee-mouscron.be/
- Het Museum van het grensleven in Godewaersvelde wordt genoemd als een opmerkelijk grensoverschrijdend museum dat het dagelijkse leven aan de Frans-Belgische grens thematiseert. www.godewaersvelde.fr/fr/information/105253/le-musee
- Het Lintweverijmuseum van Komen toont historische textielambachten. Het werkt met 850 jaar oude functionerende weefgetouwen die textielproductie van middeleeuwse linnen tot moderne ritssluitingen demonstreren www.villedecomines-warneton.be/fr/musee-de-la-rubanerie
- Het "Museum van de Slag van de Peene" bevindt zich in het dorp Noordpene in Frans-Vlaanderen. Het museum is genoemd naar de Slag aan de Peene die plaatsvond in 1677. Deze slag, ook wel de derde Slag bij Kassel genoemd, was een belangrijk moment in de geschiedenis waarbij de legers van Willem III van Oranje en Lodewijk XIV van Frankrijk tegenover elkaar stonden. De Franse overwinning in deze slag leidde tot de annexatie van een deel van Vlaanderen door Frankrijk. www.musee-noordpeene.eu
- Het Institut du Monde Arabe-Tourcoing is gevestigd in de voormalige zwemschool van Tourcoing en heeft als doel de culturen van de Arabische wereld te promoten door middel van tentoonstellingen, concerten, lezingen en educatieve initiatieven in de regio Hauts-de-France. www.ima-tourcoing.fr
Passage, een rondreis langs culturele plekken in de grensregio
In de Frans-Belgische grensregio zijn heel wat culturele organisaties actief. Overbruggen zij de grenzen tussen regio’s? Verbinden zij mensen die verschillende talen spreken? Op zoek naar een antwoord gaat journalist Nicolas Montard voor de lage landen langs bij deze organisaties en praat hij met de mensen die er werken.
